इजरायल युद्धमा अमेरिकी सहयोग निर्णायक, दुई नयाँ अध्ययनकाे खुलासा

काठमाडौं । ब्राउन विश्वविद्यालयको ‘कस्ट्स अफ वार प्रोजेक्ट’ र क्विन्सी इन्स्टिच्युटका दुई पृथक अनुसन्धानहरूले इजरायलले गाजा, लेबनान र इरानमा लडिरहेको युद्ध अमेरिकी सहयोगबिना सम्भव नहुने निष्कर्ष निकालेका छन्।

रिपोर्टअनुसार, अक्टोबर २०२३ देखि इजरायलले अमेरिकाबाट २१ अर्ब डलरभन्दा बढीको प्रत्यक्ष सैन्य सहयोग प्राप्त गरेको छ, जसबिना गाजामा भइरहेको भीषण युद्ध, इरानमाथिको आक्रमण र यमनमा गरिएको बमबारी सम्भव हुने थिएन। यी रिपोर्टहरूले इजरायललाई अमेरिकी हतियार, पैसा र कूटनीतिक समर्थनले नै युद्ध जारी राख्न सक्ने बनाएको दाबी गरेका छन्।

नरसंहार, आक्रमण र विनाशको कथा

हमासद्वारा २०२३ को अक्टोबर ७ मा इजरायलमा गराइएको आक्रमणपछि सुरु भएको संघर्षले अहिलेसम्म गाजामा ६७ हजारभन्दा बढीको ज्यान लिएको र झन्डै १.७ लाख मानिसलाई घाइते बनाएको रिपोर्टमा उल्लेख छ। हजारौं अझै भग्नावशेषमुनि फसेको आशंका गरिएको छ।

इजरायलले यसबीचमा यमनमा बारम्बार हवाई आक्रमण गरेको र इरानमाथिको १२ दिने युद्धमा एक हजारभन्दा बढीको मृत्यु भएको उल्लेख छ। लेबनानमा गरिएको आक्रमणमा चार हजारभन्दा बढीको ज्यान गएको र सयौं गाउँहरू ध्वस्त पारिएको दाबी गरिएको छ।

अमेरिकी सहयोगबिना असम्भव युद्धहरू

क्विन्सी इन्स्टिच्युटका वरिष्ठ अनुसन्धान फेलो विलियम डी. हार्टुङले तयार पारेको प्रतिवेदनमा भनिएको छ, “अहिले भइरहेको युद्धहरूको खर्च हेर्दा प्रष्ट हुन्छ—अमेरिकी वित्तीय सहयोग, सैन्य हतियार र राजनीतिक समर्थनबिना इजरायली सेना यी गतिविधिहरू कायम राख्न सक्दैनथ्यो।”

उनको प्रतिवेदन ‘अक्टोबर २०२३–सेप्टेम्बर २०२५ मा इजरायललाई अमेरिकी सैन्य सहायता र हतियार हस्तान्तरण’ शीर्षकमा प्रकाशित गरिएको हो। हार्वर्ड केनेडी स्कूलकी बजेट विशेषज्ञ लिन्डा जे. बिल्मेसको पूरक विश्लेषणमा इजरायललाई दिइएको सैन्य सहायता तथा अमेरिकी सैन्य खर्च मिलाएर कुल ४३१ अर्ब डलरभन्दा बढी खर्च भइसकेको उल्लेख छ।

‘इजरायल अमेरिकी हतियारबिना युद्ध गर्न सक्दैन’

मिडिल इस्ट काउन्सिल अन ग्लोबल अफेयर्सका फेलो ओमर एच. रहमानले अमेरिकी सञ्चारमाध्यम अल जजिरासँग भने, “गाजा र सम्पूर्ण क्षेत्रमा इजरायलको युद्ध सञ्चालनका लागि सबै तहमा अमेरिकी समर्थन अपरिहार्य छ।”

उनले थपे, “इजरायलले अत्यधिक मात्रामा हतियार प्रयोग गरिरहेको छ, जसमा धेरै अमेरिकी उत्पादन हुन्। ऊ बम उत्पादन गर्दैन, त्यसैले अमेरिकाबाट प्राप्त हतियारबिना ती प्रयोग गर्न सक्दैन।”

वर्षेनी अर्बौं डलरको सहयोग

इजरायल अमेरिकाको लामो समयदेखिको सबैभन्दा प्रमुख रणनीतिक साझेदार हो। अमेरिकी विदेशी सहायता अन्तर्गत इजरायलले वार्षिक ४.३ अर्ब डलरसम्मको सहयोग पाउँदै आएको छ। हार्टुङको प्रतिवेदनअनुसार, राष्ट्रपति जो बाइडेन र पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प दुवैले इजरायललाई अझ बढी सैन्य सामग्री उपलब्ध गराउने दीर्घकालीन सम्झौताहरू गरेका छन्।

अमेरिकामा विरोधको लहर

गाजामा इजरायलको कारबाहीपछि अमेरिकामा यसको विरोध तीव्र बन्दै गएको छ। वाशिङ्टन पोस्टद्वारा हालै गरिएको सर्वेक्षणअनुसार, १० मध्ये ४ जना अमेरिकी यहुदीले गाजामा इजरायलले नरसंहार गरिरहेको ठान्छन्। त्यस्तै ६० प्रतिशतभन्दा बढीले युद्ध अपराध भइरहेको जनाएका छन्।

अमेरिकी जनता र विश्लेषकहरूबीच यतिबेला एउटा ठूलो बहस सुरु भएको छ—जब देशभित्र कमजोर सामाजिक सुरक्षा प्रणाली छ, तब इजरायलका युद्धका लागि अर्बौं डलर किन खर्चिनु?

‘सैन्य उद्योगको नाफामुखी खेल’

सेन्टर फर इन्टरनेसनल पोलिसीका कार्यकारी उपाध्यक्ष म्याट डस भन्छन्, “यो केवल इजरायली हितको कुरा होइन, अमेरिकी सैन्य औद्योगिक परिसर पनि हो—जहाँ हतियार कम्पनीहरूले सहयोगको नाममा नाफा कमाइरहेका छन्।”

उनले चेतावनी दिए, “२०२८ को अमेरिकी चुनावमा कुनै पनि डेमोक्रेट उम्मेदवारले बाइडेन प्रशासनको इजरायलसम्बन्धी नीति रक्षा नगरी प्राइमरी जित्न गाह्रो हुनेछ।”

अन्ततः प्रश्न: अमेरिकी करदाताको कर कहाँ जान्छ?

यी अध्ययनहरू सार्वजनिक भएपछि अमेरिकी करदाताबीच व्यापक आक्रोश चुलिएको देखिन्छ। विशेषज्ञहरू भन्छन्, "घरको बजेट बनाउनेले थाहा पाउँछ—यो कति असन्तुलित र हास्यास्पद हो।"

अहिलेको बहस केवल विदेशी नीति वा इजरायलप्रतिको समर्थनको होइन, बरु अमेरिकी आन्तरिक राजनीतिक, बजेटीय प्राथमिकता, र लोकतन्त्रप्रतिको जवाफदेहिताको पनि हो।

स्रोतः ब्राउन विश्वविद्यालय, क्विन्सी इन्स्टिच्युट, अल जजिरा, वाशिङ्टन पोस्ट