विश्वकै सबैभन्दा महँगो नुन, जुन २५० ग्रामको मूल्य १२५०० रुपैयाँ

एजेन्सी । नुन बिना हामी हाम्रो जीवनको कल्पना पनि गर्न सक्दैनौं, हाम्रो दैनिक जीवनको त कुरै छोडौं । यो हाम्रो लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ । यो बिना हरेक स्वाद बेस्वाद बन्छ । यो भान्साको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा हो । यद्यपि, केही देशहरूमा नुनको मूल्य उच्च छ र केहीमा यो धेरै सस्तोमा बेचिन्छ । तर विश्वमाँ एउटा यस्तो नुन पनि छ जुन २५० ग्रामको लागि नेपाली रुपैयाँ १२५०० तिर्नुपर्ने हुन्छ ।

दक्षिण एशियालगायतका मुलुकमा नुन धेरै सस्तो छ तर केही हिमाली क्षेत्र र विकट क्षेत्रमा भने नुन महँगोमा नै किनबेच हुने गरेको छ । अमेरिका लगायत युरोपेली जस्तो मुलुकमा यो नुन धेरै महँगो हुन्छ ।

खैर, हामी कुरा गरिरहेको संसारको सबैभन्दा महँगो नुन कोरियाली नुन हो । यो विशेष तरिकाले र विशेष सामग्रीबाट बनाइएको हुन्छ । यो कोरियाली बाँसबाट बनेको छ । यसलाई कोरियाली बाँसको नुन, बैजनी बाँसको नुन वा जुग्योम पनि भनिन्छ ।

यो नुन एक जटिल प्रक्रिया मार्फत निर्माण गरिन्छ

कोरियाली बाँसको नुनको मूल्य केवल २५० ग्रामको लगभग १०० अमेरिकी डलर (रु. १२५००) पर्छ । यो नुनमा त्यस्तो के छ जसले यसलाई यति महँगो बनाउँछ भनेर तपाईंलाई अचम्म लाग्न सक्छ । कोरियाली बाँसको नुनको मूल्य यति उच्च छ किनभने यो जटिल प्रक्रिया पछि मात्र बनाउन सकिन्छ । कोरियाली नुन संसारको सबैभन्दा महँगो नुन हो । यो प्रति किलो ५०,००० रुपैयाँमा बिक्री हुन्छ । यसलाई बनाउनु धेरै जटिल र समय लाग्ने काम हो ।

कसरी बनाइन्छ कोरियाली बाँसको नुन ?

प्राचीन कालदेखि नै कोरियालीहरूले खाना पकाउन र परम्परागत औषधिको रूपमा बाँसको नुन प्रयोग गर्दै आएका छन् । यो नुन बाँस भित्र सामान्य समुद्री नुन राखेर उच्च तापक्रममा भुटेर बनाइन्छ । यसलाई एमेथिस्ट बाँस भनिन्छ । यो कोरियामा बनेको हो । यो बनाउन धेरै समय लाग्छ ।

यो किन यति महँगो छ?

– नीलम बाँसको नुन बाँसको सिलिन्डरमा यो नुन भरेर बनाइन्छ । यो प्रक्रिया पुरा गर्न ५० दिन लाग्छ ।

– नुनले भरिएको बाँसको सिलिन्डर उच्च तापक्रममा धेरै पटक तताइन्छ, जसका कारण बाँसको गुण नुनमा अवशोषित हुन्छ ।

– यसलाई ८०० डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी तापक्रममा कम्तिमा नौ पटक भुटिन्छ ।

– यो भुट्ने कामले बाँसबाट प्राप्त हुने खनिजहरूसँग नुन मात्र मिसाउँदैन तर यसको रंग र बनावट पनि परिवर्तन गर्छ ।

कोरियामा पाइने बाँसको नुन स्वास्थ्यको लागि उत्कृष्ट नुन मानिन्छ र स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित धेरै कुराहरूमा धेरै फाइदाजनक रहेको मान्यता छ ।

– अन्तिम भुटेको तापक्रम १,००० डिग्री सेल्सियससम्म पुग्न सक्छ, जसको लागि दक्ष कारीगरहरूद्वारा सञ्चालित विशेष भट्टीहरू आवश्यक पर्दछ ।

– यो सम्पूर्ण प्रक्रियामा धेरै कडा परिश्रम र समय लाग्छ, जसले गर्दा यसको लागत बढ्छ । यसको कुल प्रक्रियामा भुट्ने र चिसो पार्ने दुवै चरणहरू समावेश छन् ।

– यो नुनको २४० ग्राम प्याकेटको मूल्य १२००० रुपैयाँभन्दा बढी छ ।

यसको फाइदा के हो ?

बाँसको नुनमा नियमित समुद्री नुनको तुलनामा फलाम, पोटासियम र क्याल्सियम जस्ता आवश्यक खनिजहरूको मात्रा बढी हुने विश्वास गरिन्छ । यी खनिजहरूले पाचन र मौखिक स्वास्थ्य सहित धेरै स्वास्थ्य पक्षहरूमा सुधार गर्ने विश्वास गरिन्छ । शताब्दीयौंदेखि, बाँसको नुन यसको कथित उपचारात्मक गुणहरूको लागि कोरियाली परम्परागत औषधिमा प्रयोग हुँदै आएको छ ।

एन्टी–इन्फ्लेमेटरी गुणहरू – बाँसको नुन सूजन कम गर्ने क्षमताको लागि परिचित छ, जसले गर्दा यो गठिया र घाँटी दुख्ने जस्ता अवस्थाहरूको लागि लाभदायक हुन्छ । यसको एन्टी–इन्फ्लेमेटरी प्रभावले प्रभावित क्षेत्रहरूमा दुखाइ र सुन्निने कम गर्न सक्छ ।

मुखको घाउको लागि – यो नुन मुखको घाउ र सुन्निएको गिजा लगायत मुखको समस्याको उपचारमा प्रभावकारी हुन्छ । यसले निको पार्ने कामलाई बढावा दिन्छ । यसले ब्याक्टेरियासँग लड्न मद्दत गर्न सक्छ, जसले गर्दा समग्र मौखिक स्वच्छतामा सुधार हुन्छ ।

क्षारीय प्रभाव – उच्च उज् स्तरको साथ, बाँसको नुनले शरीरलाई क्षारीय बनाउन मद्दत गर्दछ, जसले हानिकारक ब्याक्टेरिया र क्यान्सर लगायत रोगहरूको लागि प्रतिकूल वातावरण सिर्जना गर्ने विश्वास गरिन्छ । यो क्षारीय प्रभावले अम्लीय खानालाई पनि बेअसर गर्न सक्छ ।

खनिजहरूले भरिपूर्ण – बाँसको नुनमा पोटासियम, क्याल्सियम र म्याग्नेसियम सहित ७० भन्दा बढी आवश्यक खनिजहरू हुन्छन् ।

एन्टिअक्सिडेन्ट – यो नुनले शरीरमा एन्टिअक्सिडेन्ट गतिविधिहरूलाई उत्तेजित गर्छ, जसले मधुमेह र उच्च रक्तचाप जस्ता दीर्घकालीन रोगहरूमा योगदान पु¥याउने फ्री रेडिकलहरूलाई हटाउन मद्दत गर्छ ।

प्रतिरक्षा प्रणाली बढाउने – यसको जीवाणुरोधी गुणहरूको कारण, बाँसको नुनले शरीरलाई हानिकारक रोगहरूसँग अझ प्रभावकारी रूपमा लड्न मद्दत गरेर प्रतिरक्षा कार्य बढाउन सक्छ ।

टक्सिन न्यूट्रलाइजर – यसले विषाक्त पदार्थहरूलाई निष्क्रिय पारेर शरीरको समग्र स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउने विश्वास गरिन्छ ।

छालाको लागि राम्रो – बाँसको नुनले यसको जीवाणुरोधी गुणहरूको कारणले छालाको संक्रमण रोक्न र एक्जिमा जस्ता छालाको अवस्था सुधार गर्न मद्दत गर्दछ ।

तनावबाट राहत – बाँसको नुन सेवन गर्नाले राम्रो हार्मोनल सन्तुलनलाई बढावा दिएर र तनावको स्तर घटाएर मनलाई अझ आरामदायी बनाउन योगदान पु¥याउन सक्छ ।

पाचन स्वास्थ्य – केही समर्थकहरूको दावी छ् कि बाँसको नुनले पाचन र आन्द्राको स्वास्थ्यमा सुधार गर्न सक्छ, यद्यपि यी दावीहरूलाई पूर्ण रूपमा प्रमाणित गर्न थप अनुसन्धान आवश्यक छ ।

यसको बिक्री दर पनि उच्च छ ।

उच्च मूल्यको बावजुद, कोरिया र बाहिरका धेरै उपभोक्ताहरू यसको स्वास्थ्य लाभ र पाककला गुणहरूको कारणले यसलाई किन्न इच्छुक छन् । यो नुन स्वास्थ्यको लागि धेरै फाइदाजनक मानिन्छ । यसको स्वाद सामान्य नुन भन्दा अलि फरक हुन्छ ।

आइसल्याण्डिक नुन पनि धेरै महँगो छ ।

यो नुन पनि निकै महँगो छ । यसलाई लक्जरी नुन भनिन्छ । यो हातले तयार पारिन्छ । यो आइसल्याण्डको उत्तरपश्चिमी भागमा बनाइएको हो ।

अमेरिकामा साधारण नुन सबैभन्दा महँगो छ ।

विश्वभर नुनको मूल्यमा धेरै भिन्नता छ, संयुक्त राज्य अमेरिका र उरुग्वेमा नुन सबैभन्दा महँगोमा बिक्री हुन्छ । यो प्रति किलोग्राम प्रति किलोग्राम रु ५०० को दरले बिक्री हुन्छ ।

रूसमा, यसको न्यूनतम मूल्य प्रति किलोग्राम ४०.१६ छ, अर्थात् लगभग १६ रुपैयाँ प्रति किलोग्राम पर्छ । भारत तथा नेपालमा प्याक गरिएको नुन प्रति किलो २०–२५ रुपैयाँमा पाइन्छ । यद्यपि, ८१ देशहरूमा नुनको औसत मूल्य ४०.९४ (लगभग रु १२५। छ । नुनको मूल्य आयात, उत्पादन विधि, ढुवानी लागत, बजारको माग र स्थानीय आर्थिक अवस्थामा निर्भर गर्दछ ।

यी देशहरूमा नुन पनि महँगो छ

घानामा नुन महँगो छ (४२.६४), स्विट्जरल्याण्ड (४२.०४), र बेल्जियम (४२.००) । पाकिस्तान, काजकिस्तान र इजिप्ट जस्ता देशहरूमा यो भारतमा जस्तै मूल्यमा उपलब्ध छ ।

भारतमा नुनको स्थिति

भारतमा समुद्र तटहरूको लामो तटरेखाको कारणले गर्दा समुद्री नुन ठूलो मात्रामा उत्पादन हुन्छ । चीनमा समुद्री नुन पनि ठूलो मात्रामा उत्पादन गरिन्छ । अष्ट्रेलियामा नुन खानीहरू छन्, जसले गर्दा नुनको उत्पादन सस्तो हुन्छ । समुद्री किनारमा वा नुन खानीहरूमा नुन उत्पादन गर्न सजिलो र सस्तो छ । केही देशहरूमा, सरकारहरूले नुनमा अनुदान दिन्छन्, जसले गर्दा यसको मूल्य कम रहन्छ ।