मेला एक, ब्यानर दुई : भक्तपुर उद्योग वाणिज्य संघको कार्यक्रममा बजेट दुरुपयोगको आशंका

भक्तपुर । भक्तपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घमाथि किर्ते काम गरी सरकारी बजेट दुरुपयोग गरेको गम्भीर आरोप लागेको छ । आरोप अनुसार, यस कार्यमा नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा) का सांसदहरू समेत साक्षी बसेका छन् ।

घटनाक्रम अनुसार, भक्तपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घले उद्योग तथा वाणिज्य कार्यालय भक्तपुरको सहकार्यमा असार ६ देखि ८ गतेसम्म भक्तपुर नगरपालिका वडा नम्बर १० स्थित स्टार बैङ्क्वेट कमलविनायकमा “भक्तपुर औद्योगिक प्रवर्धन व्यापार मेला“ आयोजना गरेको थियो । यो मेला असार ६ गते बिहान १० बजेदेखि ८ गते साँझ ६ बजेसम्म चल्ने गरी प्रचार गरिएको थियो । मेलाको उद्घाटन नेमकिपाका जिल्ला अध्यक्ष तथा बागमती प्रदेश सभा सदस्य सुरेन्द्रराज गोसाईंले गरेको थियो ।

एउटै कार्यक्रममा दुई फरक ब्यानर र उद्घाटन

तीन दिने मेला असार ८ गते साँझ समापन हुनुपर्नेमा, उक्त दिन बिहानै कार्यक्रमको ब्यानर परिवर्तन गरी अर्को कार्यक्रमको उद्घाटन गरिएको पाइएको छ । “भक्तपुर औद्योगिक प्रवर्धन व्यापार मेला“ को ब्यानरको सट्टा “स्थानीय सीप तथा उत्पादन व्यापार एवं खाना महोत्सव २०८२“ को ब्यानर राखिएको थियो । यो दोस्रो कार्यक्रमको उद्घाटनका लागि नेमकिपाकै बागमती प्रदेश सभा सदस्य सृजना सैँजुलाई प्रमुख अतिथि बनाइएको थियो । चलिरहेको एउटै कार्यक्रममा यसरी ब्यानर र प्रमुख अतिथि परिवर्तन गरी किर्ते काम गरेको आरोप सङ्घमाथि लागेको छ ।

बजेट दुरुपयोग र कमिसनको खेलको आरोप

बागमती प्रदेश उद्योग मन्त्रालयबाट चालू आर्थिक वर्षमा भक्तपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घमार्फत व्यापार प्रवर्धन कार्यक्रमका लागि बजेट विनियोजन भएको थियो । यस्तै, चाँगुनारायण नगरपालिकाबाट समेत भ्रमण वर्षको नाममा पैसा असुल्ने प्रयास भएको आरोप छ । तीन दिनका लागि तोकिएको कार्यक्रमलाई दुई दिन मात्र चलाएर तेस्रो दिन ब्यानर र अतिथि बदली बजेट पचाउने प्रयास गरेको देखिन्छ ।

यस प्रकारको किर्ते कार्यबारे नेमकिपाका दुवै सांसदले जानकारी पाउन नसकेको र उद्योग तथा वाणिज्य कार्यालय भक्तपुरले समेत आँखा चिम्लिएको भन्दै आलोचना भएको छ । आरोप अनुसार, कमिसनको खेलमा कार्यालयले मौनता साँधेको र गत साउनदेखि नै कार्यान्वयन हुनुपर्ने कार्यक्रम असारको अन्तिम समयमा हतार–हतारमा सम्पन्न गरी किर्ते गरेको छ ।

न्यून प्रचारप्रसार र असन्तुष्ट व्यापारी

व्यवसायिक कृषि, दिगो पर्यटन, निर्यातमुखी हस्तकला र जिल्लाका अन्य उद्योग व्यवसायको प्रवर्धनका लागि भनिएका उक्त कार्यक्रमको प्रचारप्रसार अत्यन्तै कम थियो । सीमित व्यापारीहरूलाई जम्मा गरेर सानो पार्टी प्यालेसमा गरिएको कार्यक्रम बजेट पचाउने उद्देश्यले मात्र भएको स्पष्ट देखिन्थ्यो ।

स्टल राख्ने व्यापारीहरूका अनुसार, तीन दिन चलेको कार्यक्रम हेर्न १ हजार जना पनि आएनन् । उनीहरूले न त व्यापार नै भयो न त प्रचार नै भयो भन्दै गुनासो गरे । “उद्योग वाणिज्य सङ्घलाई बजेट पचाउन दुई कार्यक्रम एकै स्थानमा एकै पटक ब्यानर परिवर्तन गरी फोटो खिचाएर कार्यालयमा पेस गरे पुग्ने रहेछ, हामी त चिल्लै पर्यौँ, फोकटमा पैसा मात्र खर्च भयो,“ एक स्टलधनीले गुनासो पोखे ।

राष्ट्रिय स्तरमा पनि दुरुपयोगको प्रवृत्ति

देशभर सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय निकायबाट व्यापार मेला तथा प्रवर्धन कार्यक्रम शीर्षकमा वर्षेनि करोडौं रुपैयाँ बजेट विनियोजन हुने गरेको छ । तर, यी कार्यक्रमबाट हालसम्म कुनै ठोस उपलब्धि हुन सकेको छैन । भक्तपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घ जस्ता संस्थाहरूले मेला महोत्सवको बहानामा सरकारी बजेटको दुरुपयोग गर्दै आएको आरोप छ ।

यी मेलाहरूमा देशभरबाट एकै किसिमका व्यापारीहरूको संलग्नता देखिन्छ । उनीहरू एक जिल्लाबाट अर्को जिल्लामा सर्दै देशभर घुम्ने गरेका छन्, र उनीहरूको साथ लिएर विभिन्न सङ्घसंस्थाहरूले सरकारी पैसाको दुरुपयोग गर्ने गरेका छन् ।

भारतीय र बङ्गलादेशी व्यापारीको सहभागिता र घाटा

भक्तपुर उद्योग तथा वाणिज्य सङ्घले आयोजना गरेको उक्त मेलामा भारतीय तथा बङ्गलादेशी व्यापारीहरूको पनि स्टल सहभागिता थियो । उनीहरूबाट प्रत्येक स्टलका लागि १० हजार रुपैयाँका दरले भाडा समेत उठाइएको थियो । नेपाल सरकार तथा स्थानीय निकायको बजेट लिई गरिएको कार्यक्रममा स्टल राख्नेसँग पैसा उठाएपनि भाडा बराबरको व्यापार समेत नभएकोमा उनीहरूले दुःख व्यक्त गरे । साना तथा मझौला उद्योगहरूको प्रवर्धन गर्ने हेतुले सञ्चालन भएको भनिएको उक्त मेलाको उपलब्धि शून्य भएको जानकारहरू बताउँछन् । उनीहरूका अनुसार, यस्ता मेलाले व्यापार प्रवर्धनभन्दा पनि सीमित व्यापारी र आयोजकलाई मोटाउने काम मात्र हुने गरेको छ ।

यसरी भक्तपुर उद्योग वाणिज्य सङ्घ जस्ता कार्यालयले गरेको नीतिगत भ्रष्टाचार लाई साथ दिएमा नेपालमा घरेलु उत्पादन तथा व्यापारमा कुनै परिवर्तन नआउने र उनीहरूले बर्सेनि यस्ता कार्यक्रमका नाममा राजस्व कुम्ल्याउने भएकाले यस्ता कार्यको विरोध गर्नु जरुरी रहेको छ । यस्ता अनियमितताले स्थानीय व्यापार र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा कस्तो असर पर्छ जस्तो लाग्छ ?